Tarımdaki Fiyat Artışlarının Sebepleri .....

Üretilen her ürünün ve hizmetin bir maliyeti ve fiyatı vardır. Bu maliyet ve fiyat keyfi olarak belirlenmemektedir. Ürünün veya hizmetin tüketiciye sunulacağı zamana kadar çeşitli harcamalar yapılmaktadır. Bu harcamalar genellikle şunlardır;

· Öncelikle ekilecek ürünün tespit edilmesi ve kaliteli tohumun alınması, sonra ekilecek tarlanın toprak, yaprak ve su analizinin yapılması,
· Sürülmesi,
· Tohumun Tarlaya Ekilmesi,
· Sulanması, Gübrelenmesi,
· Çapalanması,
· Bakımı,
· İlaçlanması,
· Hasatının Yapılması,
· İşlenmesi,
· Paketlenmesi
· Ve Satış Raflarına Konmasıdır.

Görüldüğü gibi bir ürün rafa gelinceye kadar bir çok işlemden geçmekte ve bunun içinde bir çok harcama yapılmaktadır. İşte bu dönemde yapılan harcamaların tümüne maliyet denmektedir. Ürün rafa konmadan ünce de üzerine bir de kâr konmaktadır.


Bilindiği gibi 2007 yılında sinyal veren gıda sıkıntısı ve fiyat artışları, 2008 yılında gerçekleşti. Bunun sebebi neydi, nereden kaynaklandı, tedbirler alınsaydı yaşanı rmıydı?

Bunun sebeplerini genel olarak inceleyelim. İzmir Ticaret Borsası uzmanlarının yapmış olduğu araştırmalarda ilginç tespitler vardır. Bunlar sırasıyla şunlardır:

Üretimin yavaşlaması ve stokların azalması. Uzmanların tespitine göre, Dünya tahıl üretiminin 1970’li yıllardan günümüze iklimsel faktörlerin olumsuz etkisinin olduğu yıllar dışında sürekli arttığı gözlemlenmiştir. Tahıl üretim artış hızı nüfus artış hızı ile birlikte değerlendirildiğinde ise ilginç ve önemli bir gelişme ortaya çıkmaktadır. 1990- 1996 döneminde nüfus artış hızının üzerinde seyrettiğini, ancak son yıllarda stoklardaki düşüş eğiliminin de dikkat çektiğini belirtmektedirler. 1999 yılında 585 milyon ton olan tahıl stoklarının 2007 yılında 309 milyon tona düştüğünü, son 25 yılın en düşük seviyesinde olduğunu söylemektedirler.

Diğer bir faktör ise, dünya nüfus artış hızının, tahıl üretim artış hızının üzerinde gerçekleşmesidir. 1970- 1976 yılları arasında tahıl üretim artışı 1,8 iken nüfus artış hızı 1,6, 2000-2006 yılları arasında tahıl üretim artış hızı 1,0 iken, nüfus artış hızı 1,2 gerçekleştiğini tespit etmişlerdir.

Diğer bir faktör ise, tahılın alternatif kullanım alanlarının artmasıdır. Son yıllarda tahıl bio-yakıt üretiminde kullanılmaktadır. Petrolün fiyatının artması bio-yakıt ihtiyacını gündeme getirmiştir. Bazı ülkelerde Bio-yakıt üretiminde mısır, şeker kamışı ve buğday kullanılmaktadır.

Faktörlerden birisi, küresel ısınmadır. Küresel ısınma ve iklim değişikliklerine bağlı olarak kuraklık ve doğal afetlerin sıklığı bazı üretim alanlarında rekolte kaybına sebep olmuştur.

Yükselen maliyetler faktörlerden bir diğeridir. Gıda fiyatlarındaki artışı tetikleyen faktörlerden birisi tarım sektörünün temel girdileri arasında yer alan petrol ve gübre fiyatlarıdır. Dünyadaki gelişmekte olan ülkelerin talebinin artması ve üretim politikalarının etkisi petrol ve gübre fiyatlarını etkilemiştir.

Zayıf dolar kuru, yüksek fiyat ve yüksek talep faktörlerden birisidir. Dolar kurunun geçtiğimiz iki üç yıllık dönemde düşük kalması ürün fiyatlarına iki yönlü etkilediği belirtilmektedir. Zayıf dolar kuru bir taraftan tarım ürünlerinin fiyatlarının diğer döviz kurları cinsinden ucuzlamasına ve tüketicilerin taleplerinin artmasına, arz cephesinde bulunanların ise düşen karlarını korumak amacıyla fiyat artırmalarına sebep olmuştur.

Görüldüğü gibi bazı olaylar kendiliğinden gelişmektedir. Gelişmesi de normaldir. Burada önemli olan ilgili birimlerin uzmanları vasıtasıyla konuları takip edip, tedbir almalarıdır. Bunun için koltuğa oturanların makam adamı olmayıp, görev adamı olmaları gerekmektedir.